Ένα μικρό αριστούργημα

«Τα ρεβύθια τα κανε η συχωρεμένη η μάνα μου με τη στάχτη και ήτανε πάρα πολύ ωραία. Ακριβώς πώς δεν θυμάμαι. Τα βράζανε με την αλισίβα κι ύστερι πηγαίνανε και τα πλύνανε στο νερό κι έφευγεν το φλίδι καλά καλά. Ήτανε νόστιμα πολύ. Έτσι που τα κάναν με την αλισίβα μπορούσες να τα φας όπως ήτανε, πριν να τα βάλεις στην κατσαρόλα να τα βράσεις -θυμάμαι τη συχωρεμένη τη μάνα μου που πήγαινε στο πηγάδι και τα πλυνε, γιατί θέλαν πολύ πλύσιμο- και μαζευόμαστε όλα εκεί τα εγγόνια και τα τρώαμε έτσι, πριν τα μαγειρέψει. Μας φώναζε, "E, τώρα εσείς δε θα μου αφήσετε να μαγειρέψω καθόλου;" Α, καημένα χρόνια...».

Διαβάζω τέσσερα βιβλιαράκια που πήρα από το Συνεταιριστικό βιβλιοπωλείο στην Ρ. Φεραίου. Είναι εκδόσεις της Media Dell'Arte, την επιμέλεια έχει κάνει η Λάρα Καλλίρη και τις φωτογραφίες η Δέσποινα Σπύρου. Πρόκειται για τέσσερα βιβλία σε μορφή σημειωματάριου με σπιράλ με συνταγές από τα νησιά Φολέγανδρος, Σίκινος, Δονούσα και Αμοργός.

Η ιδιαιτερότητα βρίσκεται στο πώς είναι γραμμένα. Οι συνταγές αλλά και οι φράσεις σαν κι αυτή που γράφω εδώ είναι από συνεντεύξεις που πήρε η κ. Καλλίρη από γυναίκες των νησιών και τις δημοσίευσε unedited. Με τους ιδιωματισμούς, την προφορά αλλά και την τεχνική. Οι φωτογραφίες είναι αριστουργήματα, που όμοιά τους δεν έχουμε δει δημοσιευμένα. Εικόνες χαρακτηριστικά νησιώτικες, που μέσα από την απλότητα του «σκηνικού» φαίνεται το απέραντο μεγαλείο του Αιγαίου και των ανθρώπων που ζουν εκεί.

Στέκομαι σε πολλές εικόνες. Ασβεστωμένοι τοίχοι, νησιώτικα πρόσωπα, χαραγμένα με βαθιές ρυτίδες, ένα πιάτο με κυδώνι γλυκό, ένα ράφι μέσα στον τοίχο με τα «καλά» σερβίτσια, η φωτογραφία της γιαγιάς, τα ράφια του μπακάλικου, όλα φωτογραφημένα με το σωστό φως, αυτό του ήλιου του Αιγαίου που όλα τα καίει και όλα όσα βρίσκονται μέσα στα σπίτια με τους χοντρούς τοίχους τα κάνει να φαίνονται προστατευμένα και άγια.

Όταν πρόκειται για βιβλία μαγειρικής, τώρα πια που όλα έχουν γραφτεί και έχουν δει τα μάτια μας χιλιάδες συνταγές, μεθόδους, διαφορετικές κουζίνες, στυλ φωτογραφίσεων και έχουμε γνωρίσει τους πάντες που ήθελαν να γράψουν μια συνταγή και το έκαναν, η ιδέα πως διαβάζω ένα βιβλιαράκι που καταγράφει τα λόγια μιας γυναίκας από τη Δονούσα που τα ρεβύθια της τα φτιάχνει από ένστικτο και όχι από συνταγή κι όμως η γεύση τους είναι ασύγκριτη, είναι συγκινητική και πρωτοποριακή μαζί. Γιατί; Γιατί αυτό είναι η ουσία του φαγητού, η μνήμη.

Οτιδήποτε μπαίνει στην κουζίνα και δεν έχει μνήμη, πέφτει και τσακίζεται.